ارزیابی میزان نیترات در منابع سطحی تغذیه کننده سد مخزنی تهم زنجان و پهنه بندی آن در زمستان ۱۳۹۳ و بهار ۱۳۹۴

سابقه و هدف : رودخانه ها جزء کوچکی از منابع آب های جهان می باشند و به عنوان یکی از منابع اساسی تأمین آب برای مصارف گوناگون ازجمله کشاورزی، شرب و صنعتی مطرح هستند. هدف از این مطالعه تعیین میزان غلظت نیترات در منابع آب سطحی تغذیه کننده سد مخزنی تهم زنجان و پهنه بندی آن هست. روش بررسی : در این مطالعه مقطعی، ابتدا 40 ایستگاه بر اساس نقاط ورود آلودگی و شاخه های تغذیه کننده در هر دو رودخانه مشخص شد. تعداد 160 نمونه آب از رودخانه های تهم و گلهرود بر اساس زمان کود دهی و فصل بارش در طی دو دوره زمانی زمستان 1393 و بهار 1394 اخذ و طبق روش شماره 123 4 استاندارد متد آزمایش شد. پس از مقایسه نتایج با استانداردهای ملی و بین المللی، با استفاده از نرم افزارهای spss نسخه 16 و arcview gis 9.3 تحلیل گردید. نقشه پراکنش غلظت در محیط توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم و عوامل تأثیرگذار بررسی شد. یافته ها : غلظت نیترات نمونه ها کمتر از حد رهنمود سازمان بهداشت جهانی و استاندارد آب شرب کشور بود. غلظت نیترات در فصل های زمستان و بهار در هر دو رودخانه اختلاف معنی داری نداشت. غلظت نیترات در دو رودخانه تفاوت معنی داری وجود داشت (05/0>p. value). با توجه به نقشه های به دست آمده، بیشترین غلظت نیترات در نقاط 134، 151 و 169 مشاهده گردید. نتیجه گیری : مهم ترین دلایل تغییرات غلظت نیترات مربوط به دفع غیربهداشتی فاضلاب انسانی و فضولات حیوانی هست. بررسی نتایج حاصل از پهنه بندی غلظت نیترات در طول رودخانه ها نشان داد که با دور شدن از منبع آلودگی، غلظت آلاینده ها دوباره کاهش یافته است. بااین وجود با توجّه به قدرت خود پالایی رودخانه، کیفیت آب پایین تر از حد استاندارد می باشد. how to cite this article: massoudinejad m, nassiri j, malekzadeh a, nori j. investigation of nitrate in surface water supply taham dam zanjan and zoning in winter and spring 2015. j saf promot inj prev.2016; 3(4):207-12 .